Expert in paarden- en mensengedrag
Valt het jou weleens op dat je paard zich weer staat te krabben, te schuren of zijn hals schudt tijdens je training? Als er geen vliegen of andere insecten in de buurt zijn en hij geen last heeft van eczeem, mok of andere huidaandoeningen, zou het best weleens kunnen dat je paard je een signaal geeft dat hij spanning heeft.
Nou is het natuurlijk heel normaal dat paarden hun tanden, tong en hoeven inzetten om hun vacht op orde te houden. Als het ergens jeukt, prikt, pijn doet of trekt verzorgen ze dat deel van hun lichaam door te knabbelen, te bijten, te likken of te schuren. Hierbij kunnen ze zich in allerlei gekke bochten wringen om erbij te kunnen.
Maar soms doen ze dat op een moment dat dat eigenlijk helemaal niet logisch is. Bijvoorbeeld als jullie hard aan het trainen zijn. Of als er een deken over de bakrand hangt die daar anders niet te vinden is. Dan kan het dus een teken van spanning zijn. Je ziet zulk zelfverzorgend gedrag als het spanningsniveau bij je paard sterk is toegenomen, of als hij in een stressvolle situatie is geweest en het spanningsniveau weer daalt. In dat geval heet het
en past het totaal niet bij de context waarin je het ziet. Het ontstaat door een conflict tussen twee gedragssystemen die tegelijk worden opgeroepen. Bijvoorbeeld als je paard twijfelt tussen vluchten en vechten, kan hij “kiezen” voor een derde, neutrale reactie zoals zelfverzorgend gedrag.
Je ziet je paard dan bijvoorbeeld naar zijn flank bijten alsof hij een vervelende vlieg wil pakken, terwijl er helemaal geen vliegen zijn. Of hij schuurt zijn hoofd of tanden langs zijn been nadat hij net opzij is gesprongen omdat er een vogel uit een struik vloog. Of hij knabbelt aan zijn borst vlak voordat de hoefsmid een van zijn hoeven gaat bekappen. Helemaal geen situaties waarin je je vacht eens uitgebreid wilt verzorgen met andere woorden. Het ziet er dan ook meestal wat gehaast uit.
Wat verder opvalt is dat je paard op zo’n moment even helemaal in zijn eigen wereldje lijkt te vertoeven. Wat je ook doet om zijn aandacht te trekken - roepen, een ophoudinkje op je leidtouw of teugels, zijn hoofd of schouder aanraken - hij reageert niet. Door dit zelfverzorgende gedrag uit te voeren in een situatie die steeds meer stress geeft of die heel spannend geweest is, komen er endorfines vrij bij je paard en die zorgen voor stressreductie. Verder daalt de hartslag en kan hij uiteindelijk ook helder nadenken. Dit merk je doordat je paard opeens weer wel gaat reageren op jouw signalen.
Overigens komt dit gedrag ook bij ons voor als we ons gespannen voelen. Een pluk haar achter je oor stoppen, over je kin wrijven, je hand door je haar halen, in je handen wrijven, aan je kleren frunniken, of je op je achterhoofd krabben - allemaal overspronggedrag. Tja, we zijn in principe natuurlijk gewoon zoogdieren, net als onze paarden. ;-)
Welk zelfverzorgend gedrag zie jij het meest bij je paard? En wanneer zie je dat vooral? Welk overspronggedrag herken je bij jezelf? Ik ben benieuwd!
Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden
PS: Overspronggedrag is een van de subtielere signalen die ik bespreek tijdens de online masterclass "Paardentaal begrijpen en leren 'spreken'" waarin ik je tips geef om een nog betere paarden(f)luisteraar te worden.Weten wanneer de volgende editie is? Kijk dan even hier .
Laat dan je naam en mailadres achter via deze link .