Factor 4: Jouw basis spanningsniveau

De vierde van de 5 factoren die van jouw buitenrit of wandeling een feestje of een flop maken

[Inleidende artikel gemist? Lees het hier.]

Heb je ervoor gezorgd dat het basis spanningsniveau van je paard zo laag mogelijk is? Heb je hem daarnaast getraind om met zo min mogelijk spanning met spannende situaties, dingen en dieren om te gaan? En stapt jouw paard moeiteloos van zijn erf of maatjes vandaan? Fantastisch, dan zijn jullie al een heel eind op weg naar ontspannen buitenritten en wandelingen. Alleen is je paard natuurlijk slechts 50% van de combinatie. Dus is het goed om eens te kijken naar hoe het zit met je eigen spanningsniveau. Met andere woorden: hoe vol is jouw spanningsemmertje voordat jullie het erf af gaan?

 

Je paard heeft jouw spanning altijd in de gaten

Als jij om wat voor reden dan ook gespannen bent, zal je paard dat altijd zien en voelen. Paarden zijn van nature namelijk continu bezig met het aflezen van de spierspanning, ademhalingssnelheid en gezichtsuitdrukking van andere dieren (inclusief mensen) binnen hun gezichtsveld. Hierdoor kunnen ze in een fractie van een seconde bepalen in hoeverre een roofdier alleen maar van A naar B loopt om bijvoorbeeld water te drinken, of dat het op jacht is en ze er direct vandoor moeten. Zo voorkomen paarden dat ze energie verspillen door onnodig weg te vluchten en hebben ze die energie nog als het echt menens is.

 

Laagje in het spanningsemmertje van je paard

Daarnaast helpt dat lezen van lichaamstaal paarden die in een groep leven om met zo min mogelijk gedoe - en dus verspilling van energie - met elkaar om te gaan. Ziet of voelt je paard een toename van spanning in je spieren en/of dat je sneller gaat ademen, dan zal hij daaruit de conclusie trekken dat de situatie niet helemaal veilig is. Als jij (onbewust) met samengeknepen billen in het zadel klimt of van spanning hard knijpen in je leidtouw of teugels, zit er dus al een laagje in zijn spanningsemmertje voordat jullie het erf verlaten hebben. Het is daarom net zo belangrijk om ervoor te zorgen dat jouw emmertje zo leeg mogelijk is als dat van je paard.

 

Hoe gezond ben je?

Je eigen spanningsemmertje kan door verschillende dingen gevuld worden. Hoe zit het bijvoorbeeld met jouw lichamelijke gezondheid? Ook als je je niet helemaal lekker voelt kan dit al zorgen voor spanning in je lijf. Daarbij kan je reactiesnelheid afnemen. En dat is natuurlijk onhandig als je paard plotseling een zijsprong zou maken omdat er vlak voor jullie een konijn uit de struiken schiet. Een fractie van een seconde kan het verschil zijn tussen samen met de schrik vrij komen of onzacht in aanraking komen met de grond. Als je je een beetje ziek, zwak en misselijk voelt, dan is het dus niet zo’n goed idee om met je paard op buitenrit te gaan en ook wandelen kan een brug te ver zijn.

 

Hoe fit ben je?

In het verlengde daarvan ligt de vraag hoe getraind je bent. In de Corona-tijd had ik wekenlang niet kunnen paardrijden en door regen waren de wandelingen er ook een aantal dagen bij ingeschoten.  Mijn rug was zacht gezegd niet blij toen ik eindelijk weer in het zadel stapte. Bij sommige bewegingen van het paard gingen er scherpe pijnscheuten door mijn lijf. En ik merkte dat ik me onbewust daartegen ging schrap zetten, waardoor ik nog meer verkrampte.

Spierpijn en stijfheid kunnen ervoor zorgen dat je onbewust spanning opbouwt in je lichaam, maar ook dat je zonder het te merken scheef in het zadel gaat zitten om die pijn maar niet te voelen. Beide gevallen zal je paard merken en daardoor komt er een kleiner of groter laagje in zijn spanningsemmertje. Vandaar dat regelmatig bewegen, ook buiten het rijden om, een aanrader is om soepel te worden en te blijven.

 

Hoe vol is je hoofd?

Dan zijn er nog situaties die stress kunnen opleveren in je hoofd. Een smartphone is hartstikke handig, maar er komen soms ook berichten voorbij die een hele tijd in je hoofd rond blijven malen. Wat leidt tot - je raadt het al - spanning. Of wat te denken van die belangrijke afspraak later op de dag? Spanning. Of die lastige situatie thuis of op je werk? Spanning. Of “even opschieten, want ik moet nog… voordat het … uur is”? Spanning. En mentale spanning zorgt voor het aanspannen van je spieren, omdat je je onbewust klaarmaakt om actie te nemen: om te vechten of te vluchten. Daarbij maakt het niet uit of de beren echt op je weg zitten of in je hoofd. Ennuh… je paard snapt niet dat jij stress kan krijgen van iets dat geen tastbare bedreiging is. Hij gaat er vanuit dat je je zorgen maakt om een echte beer en jullie je dus moeten klaarmaken om te vluchten.

 

Doen alsof helpt niet

Slecht nieuws overigens voor de mensen die eraan gewend zijn om een nepglimlach op te plakken als ze zich sh*t voelen: faken werkt niet bij paarden. Sterker nog, dat werkt zelfs averechts omdat je lichaamstaal dan niet meer klopt. Je paard twijfelt daardoor of hij je in het hokje “veilig” of ”onveilig” moet plaatsen en kan vervolgens alsnog gaan rennen. Of staken. Of bokken. Of steigeren. Wees dus vooral jezelf en accepteer hoe je je op dat moment voelt zoals het is.

 

Pas je plannen aan de situatie aan

Sommige dingen zijn makkelijker los te laten of aan te passen dan andere. Je telefoon kan op stil en de WiFi kan uit, zodat je hem toch bij je hebt voor het geval dat. Als je je ziek voelt of stijf bent, als je een sollicitatiegesprek of een tandartsafspraak hebt later die dag, doe dan iets wat je paard en jij met twee hoeven/vingers in de neus doen in plaats van een situatie op te zoeken die mis zou kunnen gaan of frustratie op zou kunnen leveren. Wel zo leuk voor beide partijen. Of maak het zelfs nog kleiner en observeer of poets je paard alleen maar. Dingen die je bezig houden kan je bewust parkeren om lekker voluit te genieten van je paard en jullie rit of wandeling samen. Terwijl je rijdt kan je er meestal toch niets aan doen. Maar mocht het goed voelen, dan kan je daarna altijd verder malen over je gedoe. ;-)

 

Zoek hulp in je omgeving als je er zelf niet uitkomt…

Dan zijn er natuurlijk ook dingen die je bezighouden en die je moeilijk of niet van je af kunt zetten. Zoals situaties die je leven zijn gaan overheersen. Of die juist met je paard te maken hebben. Of met het maken van buitenritten of wandelingen. Hierbij kunnen familie, vrienden of stalgenoten soms helpen om een oplossing te vinden. Een luisterend oor kan een groot verschil maken, of een ontspannen stapritje waarbij niets moet en alles mag (inclusief pauze nemen of omkeren als het niet goed voelt).

 

… Of schakel een expert in om je te ondersteunen

Het kan echter ook zijn dat er meer nodig is. Of dat alle goed bedoelde adviezen je juist naar de keel grijpen. Dan is het beter om de hulp van een coach of psycholoog in te schakelen. Of van iemand die je helpt om die angst naast of op je paard te veranderen in nieuwsgierigheid. Zelf heb ik met veel verschillende combinaties gewerkt waarvan de amazone of ruiter meer spanning opbouwde tijdens een schriktraining of buiten het erf dan het paard. Door ze te leren ontspannen als het spannend wordt en dat veel te herhalen, konden ze die uitdagende situaties uiteindelijk wel samen aan.

 

Neem dus je verantwoordelijkheid als de tweebenige 50% van de mens-paardcombinatie, en zorg ervoor dat ook jij op je best bent als je met je paard de pa(haha)den op en de la(haha)nen in trekt.

 

Dit is het vijfde deel van de artikelreeks over ontspannen buitenrijden en wandelen met je paard, de voorloper van het boek dat ik aan het schrijven ben over dit onderwerp. Daarin geef ik je heel veel handige tips zodat je ook van jouw buitenrit of wandeling een feestje maakt. Iets voor jou? In 'Inspiratie voor jou en je Very Important Horse(s)' houd ik je op de hoogte van wanneer mijn boek uitkomt. Laat je naam en mailadres hier achter voor deze en andere waardevolle mails.

 

Hester Stasse, Very Important Horse - Expert in paarden- en mensengedrag

PS: Kan jij hulp gebruiken om van jouw buitenrit een feestje te maken? Maak een afspraak voor een gratis Boost-je-Buitenrit-of-Wandeling-gesprek , dan luister ik naar jouw verhaal en vertel ik je meer over hoe ik jou en je paard ondersteun om weer ontspanning en plezier te vinden samen.

PPS: Regelmatig geef ik online masterclasses over onder andere wat er allemaal komt kijken om ontspannen buitenritten te maken. Daarin geef ik je tips om zelf aan de slag te gaan met je paard en kan je alle vragen stellen die je bezig houden. Kijk even hier om te zien wanneer de volgende is.

 

Het volgende deel van deze artikelreeks, over Factor 5, hoe jij reageert als je paard of jij iets spannend vindt, vind je hier.