Je paard mentaal sterker maken

Schriktraining, buitenrijtraining, trailertraining, wedstrijdtraining - allemaal belangrijk om je paard te laten wennen aan de voor hem onnatuurlijke situaties waar wij ze in brengen. Want als je je paard in kleine stapjes leert omgaan met spannende situaties, maatjes achterlaten, rare stallen op wielen en omgevingen met gigantisch veel prikkels, dan zullen ze daar beter mee kunnen omgaan dan als je ze in het diepe gooit. Helemaal als je zulke trainingen herhaalt, inclusief op andere plekken en in andere situaties. Je paard wordt er dus mentaal sterker van. En als je het op de juiste manier opbouwt, zal jullie band en wederzijdse vertrouwen ook nog eens verbeteren.

Alleen is trainen niet altijd genoeg!

Want als het basis spanningsniveau van je paard, ofwel de hoeveelheid spanning die hij heeft zonder dat er iets van hem gevraagd wordt, hoog is, dan zal het laagje dat al in zijn spanningsemmertje zit voordat je ook maar bij hem in de buurt bent al flink zijn. Je kunt je voorstellen dat er dan weinig nodig is om zijn emmertje te laten overlopen. Daardoor heeft hij weinig ruimte over voor nieuwe en gekke dingen en daardoor kan je hem mentaal gezien maar een beetje sterker maken. En dat is helaas niet altijd voldoende om ontspannen om te gaan met uitdagingen als onverwachtse bewegingen en geluiden, buitenrijden, trailervervoer of wedstrijden. Vandaar dat het belangrijk is om ervoor te zorgen dat het basis spanningsniveau van je paard zo laag mogelijk is.

Dingen die bepalen hoe hoog dat niveau is , zijn de lichamelijke toestand en de geestelijke balans van je paard. In het laatste geval gaat het vooral om in hoeverre je tegemoet komt aan zijn natuurlijke behoeften. Deze twee punten zijn overigens volledig met elkaar verweven, want als je paard bijvoorbeeld pijn heeft, zal hij daar ook mentaal onder lijden, terwijl hij als hij te weinig beweegt daar eveneens lichamelijke problemen van kan krijgen. Hoe beter je paard mentaal en fysiek in balans is, hoe leger het spanningsemmertje van je paard, en hoe groter zijn mentale weerbaarheid, ofwel de ruimte die hij heeft om met spannende situaties om te gaan voordat hij in de overlevingsstand gaat.

Ziekte, hormonen, jeuk, blessures, scheefheid, een ongebalanceerd gebit of hoeven die eigenlijk al bekapt hadden moeten worden - al deze lichamelijke factoren kunnen voor een kleinere of grotere laag in het spanningsemmertje van je paard zorgen, afhankelijk van hoeveel last hij ervan heeft. Ik denk dat we niet altijd beseffen hoeveel spanning die factoren kunnen opleveren en hoeveel ongewenst gedrag hierdoor veroorzaakt wordt. Natuurlijk ga je geen buitenrit maken of een proef rijden als je paard kreupel loopt, maar ook als hij zich niet helemaal 100% voelt, kan hij een stuk heftiger reageren als er plotseling een vogel uit de struiken vliegt, of iemand zijn paraplu opent. Best logisch, want kijk maar eens hoeveel prikkelbaarder jij zelf bent als je je niet lekker voelt of een vouw in je sok hebt zitten. Heb je dus het idee dat je paard zijn dag niet heeft, dan kan je het beste geen ingewikkelde oefeningen van hem vragen, of spannende situaties met hem opzoeken. Is er meer aan de hand, dan laat je je paard uiteraard onderzoeken, behandelen en ondersteunen door een professional.

Dat je paard “gek” kan gaan doen als er lichamelijk iets niet in orde is , weten gelukkig steeds meer mensen. Maar dat het tegemoetkomen aan zijn natuurlijke behoeften een minstens even grote invloed kan hebben op zijn basis spanningsniveau en dus op zijn gedrag, wordt nogal eens onderschat, merk ik. Van nature hebben paarden een aantal dingen echt absoluut nodig. Ga maar eens kijken bij een van de kuddes halfwilde Konikpaarden in Nederland of België; daar kom je geen stalondeugden tegen, voernijd enkel onder extreme omstandigheden en zie je sowieso minder agressief gedrag tussen de paarden onderling.

Om je paard lichamelijk en geestelijk gezond te houden, is het dan ook aan te raden om zo dicht mogelijk bij zijn natuurlijke behoeften aan te sluiten. Dat betekent:

* 24/7 toegang tot water;

* Niet meer dan 4 uur tussen de ruwvoerbeurten;

* Rantsoen afgestemd op energiebehoefte;

* Interactie met andere paarden waar hij een klik mee heeft;

* Voldoende ruimte om andere paarden te ontwijken;

* Voldoende ruimte om vrij te bewegen;

* Voldoende tijd om vrij te bewegen;

* Minimaal 30 minuten REM-slaap per dag;

* Afwisseling en mentale uitdaging.

Het ene paard zal er meer zichtbaar last van hebben als aan een of meer punten niet (voldoende) wordt voldaan dan het andere. Sowieso zal elk onderdeel dat niet optimaal aansluit bij de behoeften van je paard voor een laagje in zijn spanningsemmertje zorgen en dus een hoger basis spanningsniveau. Als je je paard mentaal nog sterker wilt maken, dan is het dus een goed idee om te kijken wat je aan zijn omstandigheden kunt veranderen om die iets dichter bij die van paarden in de natuur te brengen. Alle beetjes helpen daarbij!

Veranderingen die een positieve invloed kunnen hebben op het basis spanningsniveau van je paard zijn dan ook bijvoorbeeld hem langer buiten te laten zijn in een ruime paddock, paddocksysteem of wei samen met andere paarden waar hij een klik mee heeft. 4 uur of minder buiten is echt heel weinig voor een dier dat in de natuur de hele dag vrij beweegt! En als je kijkt naar blessuregevoeligheid, dan blijkt die flink af te nemen als je paard meer dan 12 uur vrije beweging heeft per dag. Als paarden trouwens alleen staan en er niets te eten of te drinken is, dan wel als dat naast elkaar wordt aangeboden, worden ze sowieso niet uitgenodigd om te gaan rondlopen. Zorg er dus voor dat dat allemaal wel het geval is, zodat je paard zich niet kapot verveelt. Iets anders dat een wereld van verschil kan maken is de voeding die je paard krijgt per dag. Want als hij slechts een paar uurtjes per week intensief beweegt en je geeft hem te rijk voer, dan wordt hij ofwel ontzettend heet en kijkerig, ofwel tonnetje rond.

Wil je echt "all in" gaan wat betreft het basis spanningsniveau van je paard omdat hij nu vooral veel op stal staat, dan zal je zijn leefomstandigheden compleet moeten omgooien. In de natuur trekken paarden samen van de ene naar de andere plek, wat je door het aanleggen van paden en het aanbieden van voedsel en water op verschillende plekken op het terrein kunt nabootsen. Als je daarbij plaatsen inricht waar je paard passieve fysiotherapie, hersenwerk, proprioceptie-oefeningen en browsing-mogelijkheden heeft, zal hij op alle manieren uitgedaagd en soepel gehouden worden en daar wordt hij een mentale krachtpatser van!

Let op: Houd wel altijd in je achterhoofd dat sommige paarden door hun verleden, gevoeligheid en karakter andere behoeften zullen hebben dan andere paarden; kijk dus altijd goed naar hoe hun lichaamstaal en conditie verandert nadat je een aanpassing hebt gedaan.

Meer weten over het vergroten van de mentale weerbaarheid van je paard door hem tegemoet te komen in zijn natuurlijke behoeften? In #30 van het tijdschrift Level Up heb ik daar een uitgebreid artikel over geschreven, waarin je ook voorbeelden vindt uit mijn praktijk van paarden die veel fijner gedrag lieten zien nadat hun eigenaren het een en ander veranderden. Je kunt een exemplaar bestellen of - nog beter - gelijk een abonnement nemen via https://www.level-upmagazine.nl/ .

Wat staat op jouw lijstje om nog aan te passen om je paard mentaal sterker te maken? Ik ben hartstikke benieuwd!

Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden

PS: Samen kijken naar hoe je jouw paard mentaal nog sterker kunt maken? App me , dan maken we een afspraak om ermee aan de gang te gaan.