Expert in paarden- en mensengedrag
Bij het horen van een opmerking als "Mijn merrie is altijd wel een beetje narrig. Tja, zo is ze nou eenmaal." gaan mijn nekharen overeind staan. Paarden die narrig doen zijn nooit "nou eenmaal zo". Ze hebben altijd ofwel nu ergens last van, ofwel is er iets vervelends of pijnlijks gebeurd waar ze dat wat jij op dat moment doet mee associeren. Om dat duidelijk te maken laten ze een onvriendelijk gezicht zien. En dreigen ze om te bijten of trappen, dan wel bijten of trappen ze echt als jij niet op die waarschuwingen reageert.
Veel paardengedrag dat wij als negatief beschouwen wordt veroorzaakt door pijn en dat geldt ook voor (dreigen om te) bijten of trappen. Paarden zetten dit gedrag niet zomaar in; ze willen er altijd iets mee zeggen. Vaak is dat "Blijf van me af; ik heb pijn!" en in veel andere gevallen "Stop hiermee, want ik wil niet dat je me pijn gaat doen!" Paarden zijn namelijk keien in het aan elkaar rijgen van gebeurtenissen. Zien ze jou met een zadel aankomen, dan weten ze na een paar keer dat dat betekent dat het zadel op hun rug komt, dat ze aangesingeld zullen worden en dat jij waarschijnlijk gaat rijden. Als ze bij een of al die gebeurtenissen pijn of ongemak hebben ervaren, zullen ze op een gegeven moment al negatief reageren op het zien van het zadel.
Een tijdje geleden was ik bij een vrouw die zich serieus afvroeg hoe het kwam dat haar droompaard in een nachtmerrie was veranderd. Sinds ze haar gekocht had was hun contact slechter en slechter geworden. Ondertussen vond ze het allesbehalve leuk om naar haar paard toe te gaan, terwijl dat in het begin elke keer een feestje was. Zowel zij als de andere verzorgers van haar paard waren al verschillende keren getrapt en gebeten in de dagelijkse omgang. Gelukkig was er niemand in het ziekenhuis terechtgekomen, maar hoe lang zou het duren voordat dat wel gebeurde als dit zo doorging? Er moest iets veranderen.
De eigenaresse van de merrie vertelde dat ze niet alleen moeilijk te leiden was, maar dat ook andere situaties niet van een leien dakje gingen. Opzadelen was geen pretje omdat ze daarbij beet of trapte en aansingelen net zo min. Bij het opstapkrukje wandelde de merrie telkens weg, zodat ze maar overgegaan was op vanaf de grond opstijgen. Tijdens het rijden was ze het ene moment niet vooruit te branden en ging ze het andere juist versnellen. Ze bokte op het kleinste tikje met de zweep, en met longeren bleef ze staan of ging ze racen.
Verschillende mensen hadden de vrouw verteld dat ze strenger moest zijn, gewoon een tik moest geven als de merrie beet, en dat ze een betere leider moest worden. Makkelijker gezegd dan gedaan, zeker als je zo niet in elkaar zit en zulke dingen tegen je gevoel indruisen. Er was een hengstenketting gekomen en de eigenaresse had wat tips gekregen, waardoor het leiden ondertussen een stuk beter ging. Maar voor de rest bleef de merrie humeurig en beet of trapte ze snel. Wat verder opviel was dat ze zoveel gaapte.
Vooral als ik naar een paard ga dat agressief gedrag laat zien zoals bijten en trappen, vind ik het belangrijk om de achtergrond uit te pluizen. Alarmbellen waren voor mij dat de merrie heftig reageerde op het opzadelen, aansingelen, opstijgen en het rijden van overgangen en dat ze vaak gaapte. Deze punten kunnen te maken hebben met de aanwezigheid van maagzweren, alhoewel er nog een aantal mogelijke oorzaken voor zijn. Wat het vermoeden van maagzweren voor mij versterkte was dat de merrie op vlas stond en haar hooi zo snel opat dat ze 's nachts meer dan 6 uur zonder ruwvoer stond.
Als ik buikpijn heb, dan ben ik niet helemaal mezelf. Ik ben veel sneller overprikkeld dan normaal en kan behoorlijk kortaf zijn, op het agressieve af. Voor paarden is dat niet anders. Daardoor kan een paard met buikpijn heftiger reageren op kleine prikkels en zal het daarnaast sneller agressief gedrag inzetten dan een paard dat nergens last van heeft.
Omdat ik zelf geen medische diagnoses kan stellen, heb ik de eigenaresse aangeraden om een dierenarts in te schakelen. De enige mogelijkheid om zeker te weten of de merrie inderdaad last had van maagzweren is om een gastroscopie te laten maken, waarbij er een cameraatje via de neus in de maag wordt ingebracht. Helaas is dit een dure grap. Vandaar dat veel dierenartsen in plaats daarvan een behandeling tegen maagzweren voorschrijven. Verandert het gedrag na twee weken, dan bevestigt dat het vermoeden. Verandert er niets, dan moet er iets anders aan de hand zijn.
Vandaar dat ook bij deze merrie een behandeling tegen maagzweren werd gestart, terwijl de eigenaresse tegelijkertijd een aantal andere veranderingen doorvoerde. Zo werd het vlas in de stal vervangen door stro, kreeg de merrie niet enkel meer hooi op de grond 's nachts, maar ook in een hooinet en in een hooibal, en kreeg ze luzerne bijgevoerd. Na twee weken was de merrie een ander paard. Niet alleen oogde ze vriendelijker, ze was ook rustiger, liet zich makkelijker aaien en - niet onbelangrijk - ze beet niet meer.
Voor mij bevestigt dit praktijkvoorbeeld weer hoe belangrijk het is om de signalen die je paard geeft serieus te nemen. Ook dit paard was niet "gewoon narrig"; ze beet en trapte om duidelijk te maken dat ze last had van haar maag. Toen dat niet meer het geval was, hoefde ze dat gedrag dus ook niet meer in te zetten. Ga dus vooral op zoek naar wat er aan de hand is bij je paard als zij of hij humeurig overkomt en regelmatig dreiggedrag inzet. Meer oorzaken vind je in dit uitgebreide artikel over bijtgedrag dat ik oorspronkelijk voor Level Up Horsemanship Magazine heb geschreven.
Heb jij weleens een paard gehad met maagzweren, of waarvan je nu vermoedt dat zij/hij dat had? Wat liet zij/hij toen zien qua gedrag?
Hester Stasse, Very Important Horse - Betrouwbaar partnerschap met je paard en jezelf
PS: Laat jouw paard gedrag zien wat je niet begrijpt of waar je je geen raad mee weet? Ik help je graag om de oorzaak te vinden en het op te lossen! Kijk even hier om te zien wat ik voor jou en je paard kan betekenen.
NB: Het paard op de foto heeft niets met het bovenstaande verhaal te maken.
Laat dan je naam en mailadres achter via deze link .