Expert in paarden- en mensengedrag
Je hebt van die dagen waarop zo'n beetje alles wat fout kan gaan ook echt fout gaat. Van die dagen waarvan je achteraf denkt: "Was ik maar in bed gebleven." Zo'n dag had ik een aantal jaren geleden. Het was voordat ik me grondig begon te verdiepen in de vraag waarom paarden reageren zoals ze dat doen. Dus ik gok dat die memorabele buitenrit ergens rond 2012 moet zijn geweest.
[Niet zo'n lezer? In aflevering 4 van mijn podcast "Ontspannen buitenrijden en wandelen met je paard - DE Podcast", vertel ik het hele verhaal en in aflevering 5 wat ik anders zou doen met de kennis van nu. Kijk je liever? Ook in deze YouTube-video vertel ik het hele verhaal. En in deze YouTube-video wat ik nu anders zou doen.]
Het begon allemaal heel ontspannen. Nadat ik in de buitenbak had geoefend met het paard van een vriendin - ik zal hem om paardenprivacy-technische redenen even Bonfire noemen - ging ik zoals gebruikelijk uitstappen in het bos vlakbij. Normaalgesproken gingen we aan de rechterkant van de boerderij het bos in, maar dit keer had ik bedacht om dat aan de linkerkant te doen. Voor de verandering. Want variatie is goed, had ik ergens gelezen.
Waar hij alle andere keren gewoon ons gebruikelijke rondje sjokte omdat hij nou eenmaal niet het meest atletische paard op de wereld was en hij de dressuuroefeningen best pittig vond, was er nu geen land met hem te bezeilen. Hij moest overal naar kijken, was volledig geobsedeerd door de paarden in de weides waar we langs stapten en maakte een paar keer een beweging alsof hij wilde omdraaien om terug te gaan.
Ik gaf been totdat ik scheel zag, maar Bonfire bleef staan waar hij stond. Of hij zette twee stappen vooruit en draaide zich vervolgens vliegensvlug om zodat zijn neus in de richting van zijn thuisstal wees. Die richting uit bewegen was geen enkel probleem, maar het bos in stond duidelijk niet op het menu die dag.
Omdat ik op dat moment niet erg lenig was en een paar kilootjes meer met me meedroeg dan nu, wist ik dat als ik af zou stijgen ik niet meer in het zadel zou komen. Dus bleef ik zitten terwijl ik nadacht over hoe ik die stomme knol het bos in kreeg. Zo kwam ik op het briljante idee dat ik Bonfire misschien makkelijker de goede richting uit zou krijgen als ik hem eerst een stukje de "verkeerde" kant op zou laten gaan. En dat leek inderdaad te werken. Ik juichte inwendig.
Ondertussen begon ik behoorlijk te koken van binnen. Ik had nooit een zweep nodig gehad bij het rijden in de bak en had er dus nu ook geen bij me. Daarbij was ik geen fan van zwepen. Maar een heel klein tikje begon toch wel enorm interessant te klinken. Bonfire zelf was kennelijk net zo klaar met de situatie als ik en besloot dat hij beter terug kon gaan als dat rare mens op zijn rug zijn hints kennelijk niet begreep. Daarbij nam hij de kortste weg zodat ik binnen drie passen in de onderste takken van een stel bomen hing. Ik kon me nog net op tijd bukken om te voorkomen dat mijn oogbollen als kerstversiering gingen dienen.
Grommend trok ik de teugels strak waarop Bonfire wonder boven wonder stopte. Met mijn neus in zijn manen en terwijl een stel beukentakken zorgden voor een rugmassage, tuurde ik om me heen. En kreeg een - wederom - briljant idee.
Met een gemene grijns op mijn snoet stortte ik me op de taak om een twijg die lang genoeg was los te krijgen van de beuk. Nog best wel een klus als het geen dode tak is trouwens. Bonfire bleef ondertussen onder de boom geparkeerd staan en maakte een paar blaadjes soldaat. Waarschijnlijk had hij geconcludeerd dat lopen vrij stroef gaat als er een tweebener tussen je rug en het gebladerte blijft hangen en dan kan je maar beter van de gelegenheid gebruik maken om je maag te vullen. Alsof die nog niet vol genoeg was van de hele dag op de wei staan.
Met mijn zelfgemaakte zweep in mijn hand richtte ik Bonfires hoofd in de richting van het bospad. Vervolgens duwde ik voor goed fatsoen mijn hielen nog een keer in zijn flanken, waarna ik hem een tikje gaf op dezelfde plek.
Echt, het was maar een tikje.
Ik weet nog steeds niet hoe ik het voor elkaar kreeg om te blijven zitten, misschien dat het hielp dat ik al half over zijn hals heen hing, maar het volgende moment schoot dat ogenschijnlijk niet zo atletische paard als een kanonskogel het bospad op. Alsof hij gelanceerd werd.
Nou droomde ik er al sinds ik klein was van om door het bos te galopperen, maar dit was niet helemaal hoe ik dat in gedachten had. Mijn op hol geslagen wannabe-renpaard reageerde namelijk op geen enkel signaal dat ik hem met mijn teugels, stem, zit en benen gaf en koerste als een dolle verder en verder het bos in.
Stel dat er iemand uit een zijpad zou komen, dan zou er een stoomlocomotief van vlees en bloed over hem of haar heen denderen. Dus begon ik als een gek aan de teugels te rukken om hem te laten stoppen. Maar Bonfire had het bit stevig tussen zijn tanden en racete gewoon door. Hopelijk zou het donderende geraas van zijn hoeven waarschuwing genoeg zijn, maar of een klein kind of een hond zou beseffen wat dat geluid betekende...?
Toen we in volle vaart de andere kant van het bos naderden, een afstand waar ik te voet normaalgesproken zo'n 20 minuten over deed, maar die we nu in hooguit 2 hadden afgelegd, had ik nog even de illusie dat Bonfires batterijen nu toch wel zo'n beetje leeg moesten zijn. Nee dus. In plaats van af te remmen, maakte hij plotseling een bijna haakse bocht en sloeg hij een zijpad in. Ik wist nog net te blijven zitten en keek met wagenwijd opengesperde ogen naar de kuilen en bulten die voor ons lagen en in rap tempo dichterbij kwamen. Dit was namelijk een bospad waar motorcrossers graag gebruik van maakten om hun springkunsten te oefenen.
Ondertussen sloeg ook mijn fantasie op hol. Filmbeelden van benen brekende, door de lucht vliegende en in grote stofwolken met daverende klappen neerstortende paarden raasden door mijn hoofd. Uiteraard inclusief onder de paardenlichamen bekneld rakende ruiters, die nadat ze waren uitgegraven in het ziekenhuis met bouten en moeren weer in elkaar geschroefd moesten worden.
Wat kon ik doen? Er moest IETS gebeuren voordat het mis ging. En snel. Wat zeiden de boeken die ik vanaf dat ik klein was over paarden en paardrijden had verslonden ook alweer? Iets moest toch werken? Denk denk denk!
Het was zo nu en dan alsof Bonfires hoeven de grond niet meer raakten en we over die bulten en kuilen heen zweefden, zo hard gingen we. Dit kon niet goed blijven gaan. DENK! Opeens kwam er vaag een stukje tekst bovendrijven uit een boek over westernrijden. De one rein stop. Ofwel je paard laten halthouden door hem met een van de teugels in een steeds kleinere volte te laten lopen. Maar het pad was hooguit 2 meter breed en aan weerszijden waren bomen en struiken. Dat paste nooit!
Toen pas realiseerde ik me dat ik het takje nog steeds in mijn hand geklemd hield. Als Bonfire daar zo heftig op gereageerd had, misschien zou het dan helpen om het weg te gooien. Inderdaad leek hij een fractie te vertragen zodra ik mijn geimproviseerde zweep in de bosjes had gemikt. Erg veel scheelde het echter niet.
De man had ons ondertussen in de gaten gekregen. Hij zwaaide tenminste vrolijk. Zijn hond had ons ook gezien, want die begon wild te blaffen. Leuk. En Bonfire was al zo gek op honden als ze NIET blaften. Niet echt dus.
Kennelijk was mijn volume hoog genoeg, want de man stopte. Geen seconde te vroeg, want het volgende moment waren Bonfire en ik hem voorbij geraasd. "Dank jeeeee!" riep ik over mijn schouder. En wist nog net op tijd een bos manen vast te grijpen toen Bonfire een paar meter verder naar rechts een ander pad in schoot. Waar, geloof het of niet, een wat breder en vladder stuk in zat.
Ik greep de rechterteugel, trok die met alle macht naar me toe en duwde tegelijkertijd mijn rechterkuit in zijn flank. Millimeter voor millimeter boog Bonfires hals naar rechts. Zijn rechte lijn werd een flauwe bocht, een boog, een cirkel, een spiraal.
En zijn rengalop werd een gewone galop, pittige draf, gewone draf, stap,
Daar stonden we dan. Allebei te hijgen als een stelletje blaasbalgen met astma en te trillen op onze benen.
"Lekker aan het rijden?" hoorde ik achter me.
Ik keek over mijn schouder en daar stond de man met de hond. Gelukkig op een afstand die Bonfire aankon, maar de labrador was nog steeds lekker bezig om zijn stembanden te trainen. "N-n-nou, het ging eigenlijk een beetje te hard," wist ik uit te brengen met een dun stemmetje dat een omaatje van 96 niet had misstaan.
Voordat de man kon reageren, besliste Bonfire dat hij lang genoeg in de buurt van diens blaffer had gestaan en zette hij zich weer in beweging. In draf dit keer goddank.
De terugreis verliep gelukkig een stuk gecontroleerder en Bonfire stopte zelfs op de gebruikelijke plek aan de rand van het bos zodat ik af kon stijgen en te voet de N-weg over kon steken naar zijn thuisstal. Kennelijk waren zijn batterijen eindelijk leeg.
En de groene vegen op mijn gezicht, armen, kleren. Plus de verzameling blaadjes, rendiermos, dennennaalden, spinnenwebben en takjes in mijn haren. [Waar een flauwe kopie van in mijn ondergoed bleek te zitten, zoals ik bemerkte toen ik even later naar het toilet ging.]
"Wat heb jij nou gedaan?"
Ik haalde een paar keer diep adem en gooide het er toen uit.
"Op hol geslagen?" Haar wenkbrauwen tikten haar haarlijn aan. "Die? Hoe kan dat nou. Die is normaalgesproken nergens bang voor."
"Hij wilde het bos niet in," zei ik met een klein stemmetje, "en toen heb ik hem een tikje gegeven met een takje."
Een glimlach verspreidde zich over haar gezicht. "Leek dat takje soms op een zweep? Bonfire is panisch voor die dingen."
"O."
"Ben je blijven zitten?"
Ik tekende een cirkeltje in het zand met de neus van mijn laars. "Met pijn en moeite."
Op dat moment realiseerde ik me pas dat ik inderdaad enorm veel mazzel had gehad. Voor en na die wilde rit heb ik heel wat verhalen gehoord van amazones en ruiters waarbij de rampscenario's die door mijn hoofd gingen van benenbrekende paarden en vermorzelde berijders wel werkelijkheid werden.
Want omdat ik buitenrijden een van de heerlijkste activiteiten vind die er zijn, is deze rit een van de belangrijkste redenen geweest dat ik meer wilde weten over waarom Bonfire nou zo heftig reageerde. Daarna ben ik me gaan verdiepen in het hoe en wat van paardengedrag, de invloed van de ruiter op zijn paard en wat welzijnsproblemen met paarden kunnen doen.
Vandaar dat ik een reeks artikelen heb geschreven waar tips in staan die jou en je vierbenige maatje op weg helpen en die ik verzameld heb in het e-book "Ontspannen Buitenrijden en Wandelen met je Paard". Vandaar dat ik regelmatig online masterclasses geef over ontspannen buitenrijden met heel veel tips en waarin je al je vragen kunt stellen ( kijk hier wanneer de eerstvolgende is ). Vandaar dat ik overweeg om een boek te schrijven over dit onderwerp. Zodat jij niet dezelfde blunders hoeft te maken die je in mijn historische/hysterische rit hebt zien langskomen. Of andere dingen die je beter niet kunt doen.
Heb jij zelf ook zo'n verhaal dat net wel of net niet goed afliep? En hoe zijn jouw buitenritten nu? Ik hoor het graag!
Hester Stasse, Very Important Horse - Betrouwbaar partnerschap met je paard en jezelf
PS: Sta jij te trappelen om veilig naar buiten te gaan met je paard en kan je daar een deskundig steuntje bij in de rug gebruiken? Ik heb ondertussen al heel wat amazones en ruiters op weg geholpen, dus kom ik ook graag bij jou en je paard langs om jullie te ondersteunen. Of ik help je op afstand als je een eind van mij vandaan woont (Son en Breugel, vlakbij Eindhoven). Stuur me een berichtje* , of appje dan maken we samen een vliegende start met Buitenrij- of Wandeltraining. En nee, als ik het over een vliegende start heb, dan bedoel ik dus niet het laagvliegen uit mijn verhaal. ;-)
PPS: Liever eerst gratis videobellen om kennis te maken? Tijdens een Boost je Buitenrit/Wandeling-gesprek praten we over waar jij tegenaan loopt met je paard, geef ik je een tip en vertel ik je graag meer over hoe ik jou en je paard kan ondersteunen.
* Let op: mijn antwoord op je mail komt regelmatig bij de ongewenste berichten terecht; houd dus vooral even je spam-box in de gaten.
Laat dan je naam en mailadres achter via deze link .