De 5 factoren die van jouw buitenrit een feestje of een flop maken

 

Buitenrijden en wandelen met je paard zijn fantastisch om te doen. Samen met je vierbenige maatje genieten van de natuur, de vergezichten en elkaar. DE manier om even alle rompslomp en stress achter je te laten. Alleen zijn niet alle paarden even enthousiast om van hun erf weg te gaan. En sommige paarden doen dat wel, maar gaan onderweg gekke dingen doen waardoor je allesbehalve ontspannen terugkeert. In deze reeks artikelen geef ik je handvatten zodat jij de blunders die ik allemaal maakte tijdens mijn hysterische/historische buitenrit voorkomt en eindelijk (weer) die heerlijke ritjes en wandelingen maakt waar je van droomt.

 

Paardrijden is een risicosport

Eén ding wil ik van tevoren even noemen: buitenrijden zal nooit 100% veilig zijn. Maar eerlijk is eerlijk, dat is paardrijden natuurlijk sowieso niet, ook al rijd je altijd in de binnenbak. Want onze favoriete vierbeners zijn nou eenmaal bizar sterke vluchtdieren van een paar honderd kilo. Ofwel dieren met bliksemsnelle reflexen die het eerst op een lopen zetten en dan pas gaan kijken of er nou een wolf of een plastic zakje uit de struiken vloog.

 

100% bombproof bestaat niet

Zelfs een paard dat door iedereen bombproof wordt genoemd heeft altijd wel iets dat hij spannend vindt, ook al is het maar een beetje. En dat is ook logisch; wij schrikken tenslotte net zo goed als er plotseling iets gebeurt. Die schrikreactie verdwijnt dus niet. Alleen wil je het liefst dat dat wat je paard daarna doet behapbaar blijft voor jou. Gelukkig kan je daar zelf een heleboel aan doen. Door met de zwakke punten van je paard en van jou aan de slag te gaan zorg je ervoor dat het risico dat er iets geks gebeurt zo klein mogelijk wordt. En je las het goed: “van je paard EN van jou.” Jij bent tenslotte 50% van de combinatie, en dus zullen jullie nooit samen 100% samenwerking bereiken als er bij jou het een en ander niet in orde is.

 

Spanningsemmertje

Ik stel me het spanningsniveau bij een paard altijd voor als een emmertje. Als het emmertje vol is, gaat hij in de overlevingsstand. Ofwel hij zal verstarren, vluchten, vechten of - in heel extreme gevallen - bewusteloos raken. Tijdens een buitenrit betekent dit dat je paard zal stoppen en ook echt geen pas verder zal zetten, zich zal omdraaien en zo snel mogelijk naar huis zal galopperen, of als je hem dwingt om verder te lopen zal bokken en/of steigeren om alsnog naar huis te vluchten - met of zonder jou op zijn rug. Ennuh... jij hebt ook een spanningsemmertje dat vol kan raken, dus ook daar moet je op letten.

 

Spanning stapelen

Regelmatig hoor ik van mensen met buitenrijproblemen dat hun paard plotseling op hol sloeg, of plotseling ging staken, bokken of steigeren. Nou kunnen paarden inderdaad heel heftig reageren op iets dat ze spannend vinden. Mijn ervaring is echter dat er vaak meer aan de hand is dan enkel die enge hond, vrachtwagen of vuilcontainer. Het gaat daarbij om een fenomeen dat “trigger stacking” wordt genoemd, ofwel het opeenstapelen van dingen die spanning oproepen ("prikkels"). Elk afzonderlijke punt zou niet genoeg spanning opleveren voor je paard om te reageren, maar doordat er steeds meer in zijn emmertje komt, loopt dat op een bepaald moment over. Daarbij kan iets waar je paard normaalgesproken niet of nauwelijks op reageert de spreekwoordelijke druppel zijn.

 

Wat zegt je paard?

Nou geeft je paard via zijn lichaamstaal een heleboel signalen af voordat zijn emmertje overloopt. Als jij die signalen herkent en serieus neemt, kan je een heleboel problemen voorkomen. Je paard stelt zich namelijk niet aan als hij bang is, hij probeert je ook niet uit en het is al helemaal geen actie om te kijken wie de baas is. Al deze dingen kunnen mensen wel, maar paarden niet. Wat hij daarentegen net zo fijn vindt als jij, is als er naar hem geluisterd wordt als hij iets zegt, ook al is dat niet met woorden. Vandaar dat het belangrijk is om de signaalen te leren herkennen die je paard geeft om je te vertellen dat hij iets spannend of moeilijk vindt.

 

De 5 succesfactoren van buitenrijden

Er zijn 5 factoren die van jouw buitenrit een feestje of een flop maken:

1. het basis spanningsniveau van je paard;

2. hoe je paard omgaat met spannende situaties, dingen en dieren;

3. hoe makkelijk je paard van zijn erf of maatjes vandaan gaat;

4. jouw basis spanningsniveau;

5. hoe jij reageert als je paard of jij iets spannend vindt.

Als je paard of jij op een van deze punten een dikke onvoldoende scoort, dan raad ik je aan om daar eerst mee aan de slag te gaan. Uiteraard zal ik op elk van deze onderwerpen nog uitgebreider ingaan, maar ik zal ze hier alvast even kort toelichten.

 

Basis spanningsniveau van je paard

Als je paard om wat voor reden dan ook mentaal of fysiek niet lekker in zijn vel zit, dan zorgt dat voor spanning. Hoeveel spanning dat is hangt af van de vraag of het om iets gaat dat een grote of kleine impact op hem heeft en in hoeverre het continu speelt of korte tijd. Hoe dan ook zal elke hoeveelheid spanning ervoor zorgen dat er al een laagje in zijn spanningsemmertje zit. Met andere woorden, nog voordat jullie het erf af zijn, is je paard al gespannen. Gaat het om een flinke laag, dan kan je je voorstellen dat er weinig nodig is om zijn emmertje te doen overlopen. Dat betekent dat het belangrijk is om ervoor te zorgen dat het basis spanningsniveau van je paard zo laag mogelijk is.

 

Omgaan met spannende situaties

Sommige paarden lijken bombproof te worden geboren, andere maken al een noodsprong als er een speld valt. Er is dus een groot verschil in gevoeligheid en in hoe paarden reageren als er iets gebeurt. Dit heeft deels te maken met de afstamming en epigenetica, maar ook met hoeveel ervaring een paard heeft met gekke dingen, dieren en plekken. Dat betekent dat je je paard door training kennis kunt laten maken met spannende situaties, zodat hij op een gegeven moment bijna nergens meer van opkijkt. Een belangrijk onderdeel van schriktraining is dus om je paard te helpen om de spanning los te laten. Je monteert dan als het ware een kraantje onder in zijn emmertje zodat je het spanningsniveau kunt laten zakken.

 

Erf of maatjes verlaten

Een van de meest voorkomende redenen dat buitenritten en wandelingen vanaf de thuisstal mislukken is dat een paard moeite heeft om bij zijn maatjes vandaan te lopen, of om verder van het hem bekende erf weg te gaan. Als je paard deel uitmaakt van een stabiele groep, waarbij hij meestal ook een favoriete vriend of vriendin heeft, kan het goed zijn dat hij daar liever wil blijven in plaats van met jou mee te gaan. Wij weten dat hij na dat tripje buiten het erf gewoon weer teruggaat naar zijn vertrouwde omgeving, maar dat weet je paard niet. Zeker als hij als veulen vroeg en abrupt bij zijn moeder is weggehaald, als hij een keer een maatje is kwijtgeraakt waar hij een hele sterke band mee had, of als hij een traumatische ervaring heeft gehad buiten het erf, kan hij in de verstar-, vlucht- of vechtmodus gaan als je hem toch mee wilt nemen. Verlatingsangst is heftig voor paarden, maar er is door training in de meeste gevallen prima iets aan te doen.

 

Jouw basis spanningsniveau

Zoals ik hierboven al schreef, ben jij 50% van de paard-menscombinatie. Als jij veel stress hebt bijvoorbeeld door iets wat zich op je werk of in je privé-leven afspeelt en je kunt dat niet goed van je afzetten, zal jouw lichaamstaal die spanning uitstralen. Je paard ziet dat. En zal daaruit de conclusie trekken dat de situatie onveilig is, waardoor er dus al een laagje zit in zijn spanningsemmertje voordat jullie beginnen met jullie buitenrit of wandeling. Het is dus net zo belangrijk om ervoor te zorgen dat jouw emmertje zo leeg mogelijk is als dat van je paard.

 

Hoe jij reageert als je paard of jij iets spannend vindt

Als je paard en jij in een situatie komen die hij spannend vindt, of waar jou de rillingen van over de rug lopen, dan kan jouw reactie een enorm verschil maken. Een verkeerde reactie van jou kan ervoor zorgen dat het emmertje van je paard overloopt en hij in blinde paniek raakt. Op zo’n moment kan je meestal op geen enkele manier meer tot hem doordringen en hoop je maar dat het goed afloopt. Reageer jij echter rustig en zo ontspannen mogelijk, dan zal je paard naar jouw hulpen blijven luisteren en kan je hem helpen om zijn spanning los te laten. Door in een veilige omgeving spannende situaties samen op te zoeken, word je daar steeds beter in.

 

Dit is het eerste deel van de artikelreeks over ontspannen buitenrijden en wandelen met je paard, de voorloper van het boek dat ik aan het schrijven ben over dit onderwerp. Daarin geef ik je heel veel handige tips zodat je ook van jouw buitenrit of wandeling een feestje maakt. Iets voor jou? In 'Inspiratie voor jou en je Very Important Horse(s)' houd ik je op de hoogte van wanneer mijn boek uitkomt. Laat je naam en mailadres hier achter voor deze en andere waardevolle mails.

 

Hester Stasse, Very Important Horse - Expert in paarden- en mensengedrag

PS: Kan jij hulp gebruiken om van jouw buitenrit een feestje te maken? Maak een afspraak voor een gratis Boost-je-Buitenrit-of-Wandeling-gesprek , dan luister ik naar jouw verhaal en vertel ik je meer over hoe ik jou en je paard ondersteun om weer ontspanning en plezier te vinden samen.

PPS: Regelmatig geef ik online masterclasses over onder andere wat er allemaal komt kijken om ontspannen buitenritten te maken. Daarin geef ik je tips om zelf aan de slag te gaan met je paard en kan je alle vragen stellen die je bezig houden. Kijk even hier om te zien wanneer de volgende is.

 

Het volgende deel van deze artikelreeks, over Factor 1, het basis spanningsniveau van je paard, vind je hier.