Waarom mesten paarden?

Weetjes over paardengedrag: mesten

De normaalste zaak van de wereld. Nee, niet die. Maar wel poepen, drukken, kakken, stronten, schijten, afgaan, beren, bouten, een grote boodschap doen, je behoefte doen, zich ontlasten, met andere woorden: mesten. [Ehm… op de een of andere manier voel ik me opeens piepjong… ;-)] Geen dier dat dit niet doet; alles wat eet en drinkt moet de stoffen afvoeren waar het lichaam niets mee kan. De vaste delen daarvan komen bij paarden in de mest terecht.

17,5 kg poep per dag

Een paard produceert gemiddeld ongeveer 17,5 kilo mest per dag, ofwel 6387,5 kilo per jaar. Natuurlijk hangt dat af van hoe groot je paard is en hoeveel hij eet. Normaalgesproken zal hij zo’n 15 keer per dag mesten, maar dat is - net als bij mensen - heel persoonlijk. En dan uiteraard niet 15 keer in een uur en de rest van de dag niet, maar verspreid.

Een interessante naam voor paardenmest is “paardenvijgen”. En inderdaad doen de mestbollen die een gezond paard produceert denken aan die lekkere zoete vruchten. De ronde vorm krijgen ze door de specifieke elasticiteit in het laatste deel van het darmkanaal. Die is op een andere manier verdeeld bij bijvoorbeeld honden en konijnen, waardoor paardenvijgen er anders uitzien dan hondendrollen of konijnenkeutels.

Is je paard lichamelijk in orde, dan bestaat zijn mest uit ronde, glanzende ballen, die wat uit elkaar vallen zodra ze neerkomen. Paarden die veel hooi en stro eten hebben drogere mest die geelbruin en vezelig is. Daarentegen produceren paarden die in de wei grazen donkergroene en iets slappere vijgen.

Paardenvijgen als spiegel van de gezondheid van je paard

Je kunt aan de mest zien en ruiken of je paard in goede gezondheid is. Is je paard ziek, dan kan zijn mest dun zijn, in het ergste geval zelfs zo dun dat het bruin water wordt. Ook als de vijgen kleine droge keutels zijn, gaat het niet lekker met je paard. En als je paard helemaal niet meer mest, dan is het zaak om DIRECT de dierenarts te bellen, want als zijn darmen te lang stilliggen kan je paard daaraan overlijden.

Is de ontlasting rood gekleurd, dan kan dat komen door een bloeding in het laatste gedeelte van het spijsverteringsstelsel. Tenzij je paard bieten heeft gegeten. Is de mest zwart dan kan het gaan om een bloeding in het eerste gedeelte van het spijsverteringsstelsel, bijvoorbeeld in de maag. Neem in deze gevallen (niet in het geval van de bieten uiteraard) contact op met je dierenarts om de oorzaak te achterhalen en het probleem te behandelen.

Ook de geur kan je iets vertellen over hoe je paard zich voelt. Mest van een gezond paard ruikt wat zoetig en heeft een duidelijke plantengeur. De mest van een ziek paard of waarvan de darmflora uit evenwicht is kan juist behoorlijk stinken.

Geld besparen op het bemesten van je weiland

Staat je paard aan huis, dan is het natuurlijk fantastisch als je alle mest die hij produceert zelf zou kunnen gebruiken, in plaats van dat je het voor een bepaald bedrag moet afvoeren en vervolgens (kunst)mest koopt in de winkel om je wei te bemesten. Alleen moet je daarbij wel denken aan het risico van wormbesmetting. Want als je de mest “vers van de pers” over je weiland verspreid of de hopen laat liggen totdat ze vergaan zijn, dan zal je paard de wormeneitjes die in de mest zitten tijdens het grazen weer binnenkrijgen. Ook als je een paar weken wacht.

Beter is het om de mest op te ruimen en op een hoop (buiten je weiland) te laten composteren. Tijdens dat proces wordt het behoorlijk warm in de mesthoop. Je ziet er in de winter letterlijk de damp vanaf slaan en dat is precies wat je wil. De larven en eitjes van de wormen gaan namelijk bij een temperatuur van 50 tot 60 graden Celsius dood, waarna je de gecomposteerde paardenvijgen veilig kunt inzetten bij het bemesten van je weiland. In de winter gaat het proces uiteraard minder snel dan in de zomer. Ook aan de randen van de mesthoop gaat het composteren een stuk langzamer. Houd hier dus rekening mee. Meer tips om paardenmest om te toveren in weidemest vind je hier .

Leuke weetjes allemaal, maar wat heeft dat met gedrag te maken? Ofwel:

Wat kan mesten nou nog meer betekenen?

Wie het laatst mest, mest het best

Hengsten gebruiken hun mest om aan te geven wie de belangrijkste hengst is. In het kader van “wie het laatst mest, mest het best” streven ze ernaar om de laatste te zijn die zijn uitwerpselen op de grote hoop laat vallen, want dat is degene die het hoogst staat in de hengstenhiërarchie. Daarbij zie je ze soms echt hun best doen om dat laatste beetje poep uit hun darmen te persen. Ze hebben er een heel ritueel omheen ontwikkeld, waarover ik schreef in mijn artikel “Hengstenhopen bouwen” .

Mesten als stresssignaal

Mesten kan ook een signaal zijn dat je paard verhoogde stress ervaart. In dat geval zal je paard vaker mesten dan normaal. Dit komt doordat de hoeveelheid cortisol in zijn bloed verhoogd is, waardoor de darmen hun inhoud sneller afvoeren. Tegelijkertijd zal je een gespannen houding kunnen zien bij je paard, waarbij zijn hoofd-halspositie verhoogd tot maximaal is, zijn ogen en neusgaten verder geopend zijn, zijn lippen op elkaar geklemd zitten, kin en neuspunt wat uitpuilen en hij zijn staart hoger draagt.

Wordt de spanning langzaam hoger, dan zie je eerst kalmerende signalen (bijvoorbeeld geeuwen of splitsen) en overspronggedrag (bijvoorbeeld zelfverzorgend gedrag , rollen , schuren of schrapen/graven) voordat je paard extra vaak gaat mesten. Worden jullie overvallen door een spannende situatie, dan kan je paard direct gaan mesten. Als hij op dat moment vrij zou kunnen bewegen, zou hij er in de meeste gevallen voor kiezen om te gaan bewegen, normaalgesproken van de spannende situatie vandaan. Is dat wel het geval, zoals wanneer je paard vast staat, je hem leidt, of als je op zijn rug zit, dan laat hij vaak zien dat hij (extra) zou willen bewegen door te schrapen, heen en weer te stappen, of te versnellen.

In plaats van mesten, zie je soms dat je paard enkel zijn staart een stukje optilt en die positie een paar seconden vasthoudt. In een aantal gevallen zal hij daarna alsnog gaan mesten, of enkel wat vloeistof loslaten.

De hoeveelheid mest die je paard uitscheidt onder stress is meestal lager dan als hij ontspannen is. Daarnaast kunnen de vijgen minder stevig zijn, tot de consistentie van een koeienvlaai aan toe.

Mest jouw paard vaker dan normaal?

Om te weten te komen wat “normaal” is, zou je regelmatig kunnen bijhouden hoe vaak je paard mest terwijl je bij hem bent. Verder is het goed om in de gaten te houden of zijn mest dunner dan gebruikelijk is, terwijl hij lichamelijk in orde is. In beide gevallen heb je duidelijk te maken met een situatie die hij spannend vindt.

En een paard kan niet bewust extra veel mest gaan produceren om zich aan te stellen, dus neem dit signaal vooral serieus.

Kijk vervolgens wat je kunt doen om ervoor te zorgen dat hij minder stress voelt. Schakel eventueel een deskundige in als je geen idee hebt waarom je paard gespannen is, of als je niet direct een oplossing weet.

Heb jij weleens geteld hoe vaak je paard mest per dag? Wanneer zag je dat hij meer mestte dan normaal? Ik ben benieuwd!

Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden

PS: De spanningssignalen die je paard kan laten zien komen uitgebreid aan bod in mijn online masterclass "Paardentaal begrijpen en leren 'spreken'" die ik regelmatig geef. Wil jij ook (beter) leren paardenfluisteren? Hier vind je meer informatie en de aanmeldlink.

Op de hoogte blijven van mijn blogs en artikelen?

Laat dan je naam en mailadres achter via deze link .