... door zijn moeder in de watten te leggen

Hoe handig zou het zijn als je je veulen kunt leren dat hij niet bang hoeft te zijn voor mensen door tijdens de eerste dagen na zijn geboorte zijn moeder een wellness-behandeling te geven? Onderzoekers van de Universiteit van Rennes in Frankrijk wilden weten of merries de relatie van hun veulen met mensen beïnvloedden en of merries die een positieve relatie hadden met mensen die doorgaven aan hun veulen.

41 veulens en hun moeders deden mee aan het experiment waarin de helft van de merries tijdens de eerste 5 dagen na de geboorte van hun veulen gedurende een kwartier per dag zachtjes werd geborsteld en daarna uit de hand wat brokjes werd gevoerd. In totaal kwamen de merries dus 1,25 uur in de hand. Om te voorkomen dat de band tussen merrie en veulen verstoord zou worden, deden ze de eerste sessie meer dan 12 uur na de geboorte en deed de onderzoeker niets met het veulen zelf inclusief contact zoeken. De merries uit de controlegroep werden helemaal niet in de hand genomen en hun veulens hadden ook geen enkel contact met de onderzoeker tijdens hun eerste vijf dagen.

De reacties van de veulens uit beide groepen werden vastgelegd op verschillende tijdstippen en onder verschillende omstandigheden. Als eerste terwijl ze 5 minuten bij een onbeweeglijke onderzoeker werden gelaten toen ze 15 dagen en tussen de 30 en 35 dagen oud waren. Vervolgens deden ze mee aan een benaderingstest op een leeftijd van 15 dagen en werd toen ze tussen de 30 en 35 dagen oud waren gekeken of ze een dekje op hun rug accepteerden. Als laatste probeerde dezelfde onderzoeker die alle eerdere tests had uitgevoerd ze op een leeftijd tussen de 11 en 13 maanden in de wei te benaderen en te aaien. Deze test werd herhaald door een onbekende onderzoeker toen ze tussen 13 en 15 maanden oud waren.

Verschillende waarnemingen tijdens het onderzoek wijzen erop dat merries inderdaad het gedrag van hun veulens richting mensen kunnen beïnvloeden. Tijdens de borstel-en-voer-procedure bleven veulens die op dag 1 door hun moeder van de onderzoeker werden afgeschermd verder bij deze onderzoeker vandaan dan de veulens van kalme merries. Veulens van merries die hun veulen op de eerste dag van het onderzoek afschermden van de onderzoeker of dreiggedrag vertoonden, waren minder goed te benaderen en bleven dichterbij hun moeder op een leeftijd van 2 weken en 1 maand. Ook hadden ze meer moeite met het accepteren van het dekje. Het verschil tussen veulens van beschermende en minder-beschermende merries was overigens niet meer merkbaar bij de onderzoeken op 1-jarige leeftijd.

De veulens die in de wellness-groep zaten bleven op elke leeftijd dichter bij de onderzoeker en zochten zelf meer fysiek contact zoals snuffelen, likken etc. dan de veulens van merries die niet waren geborsteld en gevoerd. Veulens uit de controlegroep zochten vaker contact met hun moeder, wat kan duiden op angst en de aandrang om gerustgesteld te worden. Het contact met de merrie helpt veulens om zich veiliger te voelen in nabijheid van iets dat ze spannend vinden, zoals in dit geval de onderzoeker. Zulk gedrag is ook te zien bij wilde veulens als er bijvoorbeeld een roofdier in de buurt is.

Vermijdings- en vluchtgedrag kwam bij de veulens uit de wellness-groep veel minder vaak voor als de onderzoeker ze benaderde en ze accepteerden veel makkelijker en sneller een dekje op hun rug dan veulens uit de controlegroep. Het effect van het borstelen en voeren van de merries was nog steeds te merken op 1-jarige leeftijd. Mogelijk daarna ook nog, maar dit is niet getest. En de veulens generaliseerden het gedrag, ofwel ze vertoonden het niet enkel richting de bekende onderzoeker maar ook naar een onbekende persoon, want die kon ze even gemakkelijk benaderen en aaien.

Deze resultaten wijzen er dan ook duidelijk op dat het in de watten leggen van merries tijdens de eerste dagen na de geboorte van hun veulen zowel op de korte, middellange en lange termijn positieve effecten heeft op de vorming en de intensiteit van de band tussen mens en dier. Overigens hadden de wetenschappers tijdens een eerder onderzoek gemerkt dat als er een persoon die zich niet bewoog aanwezig was bij het veulen tijdens de eerste 5 dagen na de geboorte, dit geen duidelijk verschil maakte in hoe geïnteresseerd het veulen was in die persoon toen ze 2 en 4 weken oud waren. Daarentegen accepteerden ze het wel gemakkelijker om aangeraakt te worden.

Overweeg je om deze methode bij jouw veulen in te zetten? Omdat merries niet enkel een positieve relatie kunnen doorgeven aan hun veulen, maar ook een negatieve, is het belangrijk om eerst te kijken hoe je merrie reageert op mensen. Als ze het al niet zo ons heeft, dan kan je haar beter niet borstelen en voeren tijdens de eerste dagen na de geboorte van haar veulen. Heeft je merrie een positieve of neutrale band met mensen, dan is haar in de watten leggen echter wel een simpele en stressvrije manier om je veulen op vroege leeftijd al te leren dat hij niet bang voor ons hoeft te zijn.

Heel veel plezier met je veulen! (En zijn moeder natuurlijk!)

Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden

PS: Het originele onderzoek "Human–mare relationships and behaviour of foals toward humans" door S. Henry, D. Hemery, M.-A. Richard, en M. Hausberger werd voor het eerst gepubliceerd in Applied Animal Behaviour Science 93 (2005) 341–362 en is hier te vinden. Dit samenvattende artikel heb ik origineel geschreven voor e-quine.com