Hoe duidelijk ben jij voor je paard?

Voor mensen is het heel makkelijk: tijdens de les doe je wat je instructeur je vraagt, terwijl je voor en na de les mag doen wat je zelf wilt. En op je verjaardag mag alles, maar de dag daarna is natuurlijk een ander verhaal. Voor je paard is die scheidingslijn echter niet zo duidelijk en dat kan nog weleens tot verwarring leiden. Bij je paard dan vooral.

Uitzondering op de regel

In tegenstelling tot paarden, kunnen wij mensen rationeel denken en begrijpen dat er uitzonderingen op de regel kunnen zijn. Dus vieren we een goed resultaat op school of op het werk met een lekker stuk taart, een etentje of een glas wijn, terwijl we dat niet doen als er niets te vieren valt. Ook als het weekend is, je verjaardag of vakantie, “mag” er van alles wat we de rest van het jaar niet doen: laat naar bed gaan, uitgaan, uitslapen, en/of extra lekker eten en drinken. En als het weekend, je verjaardag of de vakantie voorbij is, dan keren we zonder enig probleem terug naar de orde van de dag. Nou ja, zonder al te grote problemen dan. ;-)

Het begrip “uitzondering op de regel” zegt je paard niets. Als jij hem dus de ene keer wel een paardensnoepje geeft als hij zijn neus in je zak duwt en je hem de volgende keer een tik geeft als hij dat doet, begrijpt je paard niet wat hij fout heeft gedaan. “De situatie was toch exact hetzelfde?” denkt hij. “Waarom is jouw reactie dan anders?” Als je niet consequent bent, word je in zijn ogen een onbetrouwbare persoon.

Je reageert dan op een voor hem onvoorspelbare manier en een gebrek aan voorspelbaarheid zorgt voor spanning.

Hetzelfde geldt als je paard de ene keer tegen je aan mag komen staan, maar hij de volgende keer afstand moet houden omdat je hem anders niet respectvol vindt. [Over het onderwerp “respect” zal ik binnenkort een blog schrijven, dus houd mijn site in de gaten.] Of als je paard plotseling wel netjes met je mee moet lopen als hij de trailer in moet, terwijl hij anders altijd zelf mag bepalen waar hij heengaat. Ook het verschil tussen “nu gaan we trainen” en “nu mag je doen wat je wilt” is vaak onduidelijk voor een paard. Voor hem is elk moment dat jullie met elkaar te maken hebben hetzelfde.

En dat betekent dat alles wat jullie samen doen in feite training is voor je paard, maar ook bouwen aan jullie relatie.

Als je dat in je achterhoofd houdt, wordt het leven een stuk simpeler voor hem. Want hoe voorspelbaarder je een situatie maakt, hoe minder spanning die je paard geeft. Consequent en duidelijk zijn helpen daar enorm bij. Ook als je wilt aangeven dat jullie even niet aan het trainen zijn.

Hier zijn drie manieren om de communicatie tussen jou en je paard een stuk vloeiender te maken.

1. Zorg voor duidelijke grenzen

Een van de opties om voor meer duidelijkheid te zorgen is door voor je paard en voor jezelf te bepalen wat wel en niet mag. Ja, ook grenzen voor jezelf, want wat mij betreft is eenrichtingsverkeer niet eerlijk. Dus als je paard bijvoorbeeld aangeeft dat hij geen zin heeft in knuffelen, dan respecteer je dat. Denk je eens in hoe het zou zijn als er continu iemand bij jou om je nek zou hangen terwijl je zit te eten of een tukje wilt doen. Ik gok dat jij daar na een tijdje best wel klaar mee zou zijn, hoeveel je ook van knuffels houdt.

Heb je de grenzen duidelijk, dan houd je die altijd aan. En met “aanhouden” bedoel ik gewoon in ontspanning en zonder emoties, want ik zie soms mensen van de tolerantie zelve in een boze dictator veranderen als hun paard iets doet wat ze niet willen. Nergens voor nodig; gewoon rustig duidelijk maken wat je wel wilt, en die boodschap geduldig blijven herhalen, of ophakken in kleinere stapjes, totdat je paard begrijpt wat je bedoelt.

2. Installeer een aan-en-uitknop

Je kunt de situatie voor je paard nog voorspelbaarder maken door een duidelijk teken te geven zodat hij bijvoorbeeld weet wanneer hij “vrij” heeft, of wanneer jullie gaan trainen en er voerbeloningen te verdienen zijn. Een soort aan-en-uitknop dus. Dit kan je doen door altijd hetzelfde woord te zeggen bij de start en bij de afsluiting van die tijd, of altijd een specifiek gebaar te maken. Maar je kunt ook altijd een bepaalde pet, bodywarmer, jas of heuptas aantrekken als je gaat trainen of met beloningen gaat werken. Of een specifiek halster gebruiken. Dan is het natuurlijk wel belangrijk dat je op alle andere momenten, dus wanneer je de knop niet hebt ingedrukt of dat kledingstuk aan hebt, NIET gaat trainen, anders valt het verschil weer weg.

Een goed voorbeeld van zo’n duidelijke aan-uitsituatie vind je bij hulphonden. Hebben die hun speciale tuig om, dan zijn ze aan het werk voor hun mens. Is dat tuig uit, dan mogen ze gewoon hond zijn. Sommige hengstenhouders passen dit principe toe door hun hengsten te leren dat ze alleen mogen dekken als ze een bepaald halster omkrijgen. Met een ander halster om hoeft hij geen merriebezoek te verwachten en hoeft hij zich dus ook niet onnodig druk te maken.

3. Gebruik betekenisvolle woorden

Nog iets om in de gaten te houden in de omgang met je paard is hoe duidelijk jouw boodschap is. De meeste mensen hebben hun paarden de commando’s “stap”, “draf”, “galop” en “ho” wel aangeleerd. Vooral tijdens het longeren is dat erg handig natuurlijk en ook in noodsituaties is het fijn als je paard op een stemcommando reageert.

Regelmatig hoor en zie ik dat mensen op andere momenten een stuk minder duidelijk communiceren. Als hun paard bijvoorbeeld iets doet wat ze niet oké vinden, varieert hun reactie van “nee” tot “stop”, “hé,” “kappen nou,” “hou eens op” of zelfs “zou je daar alsjeblieft mee willen ophouden?” Hetzelfde geldt voor als hun paard iets goed doet: “braaf”, “goed zo”, “jaaa!”, “perfect,” “brave pony” en “supergoed” zijn uitroepen die ze vaak door elkaar gebruiken, afgewisseld met een klopje op de hals (wat overigens juist extra spanning kan opleveren, zie mijn artikel daarover ).

Voor mensen zijn al die synoniemen heel duidelijk en waarschijnlijk geeft de toon waarop je het zegt je paard een hint. Toch zou je je paard enorm helpen door consequent één specifiek woord of een vaste combinatie van twee woorden in te zetten, het liefst met dezelfde intonatie. Terwijl je er tegelijkertijd voor zorgt dat “nee” ook echt “nee” is en niet “misschien” of “soms”.

Dan weet je paard tenminste zeker wat je bedoelt.

Hoe voorspelbaar maak jij het voor je paard? En heb je misschien goede tips voor andere paardenmensen? Ik hoor het graag!

Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden

PS: In mijn online masterclass over paardentaal vertel ik je onder andere hoe je de communicatie met jouw paard kunt verbeteren en hoe je een (nog betere) paardenfluisteraar kunt worden. Kijk op deze pagina wanneer de volgende is en om jouw plek te reserveren.

PPS: Liever gelijk hulp op maat? Stuur me een bericht, dan maken we een afspraak voor een gratis Blij Paard Blij Mens Paard-gesprek.