Kalmeert je paard als je hem op zijn hals klopt?

Als je paard ontspannen is, loopt je training het lekkerst; dat herken je vast wel. Op dat moment reageert hij het beste op je hulpen en leert hij het makkelijkste een nieuwe oefening. En als het dan zo goed gaat, dan beloon je je paard natuurlijk. Veel mensen doen dat door hem op zijn hals te kloppen. Maar ze gebruiken zo’n klopje ook vaak om hun paard te kalmeren als hij iets spannend vindt. Een groepje paardengedragswetenschappers uit Australië en de Verenigde Staten vroeg zich af of dat nou eigenlijk wel helpt.

Het viel de wetenschappers namelijk op dat er geen enkel gedrag is bij paarden onderling dat vergelijkbaar is met op de hals kloppen. Vandaar dat ze twijfelden of het wel zo effectief was. En of een andere aanpak misschien niet beter zou zijn om een paard te kalmeren. Dus onderzochten ze hoe paarden reageerden op halskloppen, nietsdoen en de schoft krauwen nadat ze door een obstakelparcours waren gereden.

Krauwen als alternatief

Waarom krauwen? Als paarden elkaar allogroomen, ofwel met hun lippen of tanden knabbelen en wrijven bijvoorbeeld rond de schoft, doen ze dat zowel om elkaars vacht te verzorgen als om hun band te versterken. Als een mens datzelfde gebied stevig masseert met zijn vingers, nagels of een roskam, reageren paarden hier op dezelfde manier op als bij allogroomen met een ander paard. Ze proberen de persoon dan terug te masseren op diens rug of arm met hun lippen of tanden. Uit verschillende onderzoeken bleek dat krauwen zorgde voor een lagere hartslag en ontspannen gedrag bij het paard en dus dachten de onderzoekers dat dit mogelijk een alternatief kon zijn voor halskloppen.

De opzet van het onderzoek

Tijdens het onderzoek loodsten ervaren ruiters 18 paarden eerst door een obstakelparcours, waarna ze 1 minuut werden geobserveerd op dezelfde plek in de bak. De ruiters gaven hun paard gedurende die observatietijd ofwel klopjes op de hals, ofwel krauwden ze het gebied rond de schoft, ofwel deden ze helemaal niets en zaten ze gewoon rustig in het zadel te wachten totdat de minuut voorbij was. Uiteraard gebruikten ze telkens exact dezelfde plek voor de klopjes of het krauwen en was de kracht waarmee ze het deden nagenoeg identiek.

Groot verschil in gedrag

Interessant genoeg maten ze geen verschil in hartslag tussen de verschillende behandelingen. De onderzoekers denken dat dit kwam doordat de testtijd niet optimaal was om een duidelijk verschil in hartslag te kunnen meten. Qua gedrag was er echter wel een groot onderscheid. Bij het krauwen lieten paarden duidelijk meer ontspannen en minder geagiteerd gedrag zien vergeleken bij halskloppen of nietsdoen. Zo stonden ze langer met hun hoofd omlaag en hielden ze hun oren langer in de neutrale positie.

Zelfs meer spanning door te kloppen!

Verder was het opmerkelijk dat de paarden bij het kloppen, maar ook bij het nietsdoen, juist vaker geagiteerd gedrag lieten zien. Zo legden ze hun oren meer naar achteren en trokken ze aan de teugels. Verder stapten ze vaker naar voren als ze op hun hals werden geklopt en sloegen ze meer met hun staart. Dit wijst erop dat ze het kloppen zelfs vervelend vonden. Bij het nietsdoen gingen de paarden onrustig met hun hoofd omhoog en omlaag bewegen, mogelijk doordat ze tijdens die minuut geen enkel signaal kregen van de ruiter.

Dus: kloppen klopt niet!

De conclusie van het onderzoek is duidelijk: je kunt je paard beter op zijn schoft krauwen dan hem op zijn hals kloppen als je hem wilt helpen ontspannen tijdens het rijden. En uiteraard is dit ook een aanrader als je naast hem loopt of staat tijdens je training.

Hester Stasse, Very Important Horse

PS: Dit artikel schreef ik oorspronkelijk voor e-quine.com .

PPS: Het volledige onderzoek “Physiological and Behavioral Responses of Horses to Wither Scratching and Patting the Neck When Under Saddle” door Zoë W. Thorbergson, Sharon G. Nielsen, Rodney J. Beaulieu en Rebecca E. Doyle lees je hier .