Alles over zogen bij veulens

Weetjes over paardengedrag: zogen

Nu het veulenseizoen weer aanbreekt, leek het mij wel leuk om even in te zoomen op zooggedrag. Als een veulen wil drinken dan zal het eerst een paar keer met zijn hoofd tegen de uier aan stoten. Dit zorgt ervoor dat de merrie haar melk “laat schieten”, ofwel haar melk gaat afgeven. Normaalgesproken zal de merrie zo gaan staan dat haar veulen makkelijk bij de uier kan. Bijvoorbeeld wijdbeens, of met het achterbeen dat aan de kant van het veulen staat iets naar achteren verplaatst. Veulens gaan meestal met hun billen richting het hoofd van de merrie naast hun moeder staan, maar het komt ook voor dat ze parallel aan de merrie gaan staan, met hun hoofd onder de staart door, terwijl de merrie ligt, of in een loodrechte hoek op de merrie.

Voorgeprogrammeerd om een donkere plek te zoeken

Pasgeboren veulens hebben de aangeboren drang om op zoek te gaan naar een donkere plek vlak boven hun hoofd. Dit zorgt er bij paarden die in een box geboren worden vaak voor dat het veulen in eerste instantie onder een voerbak (ook een donkere plek) zoekt naar de uier. Hebben ze die eenmaal gevonden, dan zogen pasgeborenen soms wel zo’n tien keer per uur op de eerste dag na hun geboorte. Vooral de eerste melk, ook wel colostrum genoemd, is heel belangrijk voor het veulen, omdat deze onder andere antistoffen bevat die het kleintje beschermen tegen ziektes totdat zijn eigen immuunsysteem ontwikkeld is.

Wanneer en hoeveel veulens het meeste zogen

Veulens gaan meestal zogen direct nadat ze hebben geslapen, als een spannende situatie weer veilig is geworden, nadat ze gespeeld hebben en als ze terugkeren bij hun moeder als ze even van haar gescheiden zijn geweest. In hun eerste maand zogen veulens heel vaak, en drinken ze gemiddeld zo’n 15 kg melk per dag. Dit zorgt ervoor dat het rond de 1,5 kg per dag toeneemt in gewicht, zodat het na die eerste maand twee keer zo zwaar is als zijn geboortegewicht.

Overgang naar vast voedsel

Al in de eerste weken begint het veulen te knabbelen aan gras en probeert het het voer van zijn moeder te eten, maar melk blijft zijn belangrijkste voedsel gedurende de eerste paar maanden. In het wild worden veulens vaak pas gespeend (= mogen ze niet meer bij de merrie drinken) als ze ongeveer een jaar oud zijn en nauwelijks meer zogen. Vaak is dat een maand voordat hun nieuwe broertje of zusje geboren wordt. In de natuur neemt het veulen vanzelf steeds meer afstand van zijn moeder, alhoewel de exacte tijd dat hij of zij bij de moeder mag blijven drinken afhangt van factoren als voedselschaarste, de lichamelijke conditie van de merrie, de conditie van het veulen en hoe zwaar de dracht van haar nieuwe veulen is. Niet alle veulens drinken vlak voor het moment dat ze afgespeend worden nog bij hun moeder, maar ze kunnen dit van tijd tot tijd blijven doen om hun verbinding te bevestigen, om tot rust te komen na een heftige gebeurtenis, of om voedingsstoffen aan te vullen.

Natuurlijk afspenen heeft de voorkeur...

De leeftijd van ongeveer 10 maanden waarop veulens in de natuur stoppen met zogen is een groot verschil met de leeftijd van 4 tot 6 maanden waarop veel sportpaardenveulens nog steeds worden gespeend. Deze jonge paarden zijn dan ook nog niet altijd aan zo’n scheiding toe. Je kunt je dan ook voorstellen dat het spenen bij zulke veulens vaak gepaard gaat met een heleboel stress voor zowel moeder als kind, zeker als ze abrupt van elkaar worden gescheiden. Helaas kan dit voor gedragsproblemen zorgen die soms ook op latere leeftijd blijven bestaan, zoals luchtzuigen .

... maar het precieze tijdstip verschilt per merrie-veulen-combinatie

Natuurlijk gun je elke merrie en haar veulen dat ze zo lang mogelijk bij elkaar mogen blijven. Alleen hangt het precieze tijdstip altijd af van de werkelijke situatie. Valt de merrie enorm in, ofwel wordt ze "leeggezogen" door het veulen, dan is het voor de gezondheid van de merrie niet altijd een optie om het veulen langer bij haar te laten zogen. Dan moet je als paardeneigenaar soms een beslissing nemen die je liever niet wilt nemen. Aan de andere kant zijn sommige veulens op jonge leeftijd veel onafhankelijker dan andere en nemen ze ook vroeger afstand van hun moeder dan leeftijdsgenoten. Ook veulens met exact dezelfde ouders kunnen wat dat betreft enorm van elkaar verschillen; vergelijk het maar met menselijke broers en zussen uit hetzelfde gezin. Vandaar dat het belangrijk is om te kijken naar elke merrie-veulen-combinatie op zich.

Liefst zo geleidelijk mogelijk van elkaar scheiden

Cruciaal is wel om het afspenen altijd zo geleidelijk mogelijk uit te voeren. Door de tijd dat merrie en veulen uit elkaar zijn met kleine stapjes uit te breiden, is er nauwelijks sprake van een schokeffect als ze na een tijdje compleet van elkaar gescheiden worden om het zogen te stoppen. Verder is het ideaal als het veulen op dat moment achterblijft in een groep bekende paarden, zodat hij daar steun aan heeft. En dat de merrie met een bevriend paard naar een andere plek gaat. Gelukkig zijn er steeds meer paardeneigenaren die het spenen op deze manier aanpakken, waardoor het risico op probleemgedrag een stuk kleiner wordt.

Heeft jouw merrie weleens een veulen gehad?

Hester Stasse, Very Important Horse - Meer ontspanning, plezier en vrijheid met paarden

PS: Twijfel jij in hoeverre je jouw veulen wel de juiste behandeling krijgt? Wanneer je kunt beginnen met bepaalde dingen te trainen? En waar je beter nog mee kunt wachten totdat je veulen wat ouder is? Daar help ik je graag mee! Kijk even hier welke mogelijkheden het beste bij jou passen.

Op de hoogte blijven van mijn blogs en artikelen?

Laat dan je naam en mailadres achter via deze link .